خرده بار چیست:
برای آشنایی با مفهوم خرده بار بهتر است ابتدا کمی با صنعت حمل و نقل، تاریخچه و اصطلاحات این صنعت آشنا شده تا بتوانیم بهتر و دقیقتر مفهوم خرده بار را درک کنیم.
آشنایی با صنعت حمل‌ونقل
حمل‌ونقل بار در جهان به چهار روش مختلف انجام می‌شود.
- جاده‌ای
- ریلی
- هوایی
- دریایی
ازآنجایی‌که کشور پهناور ما ایران دارای جغرافیای خاکی است؛ حجم بسیار زیادی از حمل‌ونقل‌ها به شکل جاده‌ای انجام می‌شود بنابراین در ادامه به موضوع حمل بار در خطوط جاده‌ای خواهیم پرداخت.
تاریخچه حمل‌ونقل جاده‌ای
حمل‌ونقل جاده‌ای قدیمی‌ترین و معمولاً کم‌هزینه‌ترین روش برای در نقل‌وانتقال کالاها محسوب می‌شود. درگذشته افراد نیاز کمتری به این صنعت داشته و با رشد روزافزون اقتصادی نیاز صاحبان کسب‌وکارها و مشاغل برای ارسال و دریافت محموله از شهرهای دیگر افزایش‌یافته است.
یکی از عواملی که سبب شده بود صنعت حمل‌ونقل پیشرفت نکند نبود امکانات عصر حاضر بود. حال انواع ماشین‌آلات جاده‌ای همانند تریلرها کامیون‌های باری، کامیونت، خاور و نیسان بار باعث رشد و پیشرفت چشم‌گیر این صنعت شده است. فنّاوری یکی از عواملی بود که نیاز روزافزونی به این صنعت داشته است. از طرفی متخصصان و صاحب‌نظران در این صنعت که به فکر توسعه کسب‌وکار خود بوده‌اند. از این فرصت استفاده نموده و این صنعت مهم را به شکل نوین امروزی ایجاد کرده‌اند.
عامه مردم حمل‌ونقل را به اسم کلمه باربری می‌شناسند. در ادامه با تعدادی از اصطلاحات مهم و رایج این کسب وکارمهم آشنا می‌شویم و مسائلی را در این زمینه بیان خواهیم کرد.
باربری:
همان‌طور که از نام این کلمه پیداست باربری به مکانی گفته می‌شود که محموله‌های ارسالی در آن نگهداری می‌شود، سپس جهت ارسال به مقصد موردنظر بارگیری و فرستاده می‌شود. همه مردم حتی آن دسته از افرادی که با این صنعت برخوردی نداشته‌اند با شنیدن کلمه باربری چنین فضایی را در ذهن خود تصور می‌کنند.
خرده بار:
فروشندگان باید محموله و کالای مشتریان خود را در سریع‌ترین زمان ممکن ارسال کنند. اگر حجم و تعداد کالاها که مشتری خریداری کرده است به‌اندازه‌ای نباشد که برای آن‌یک ماشین دربست را کرایه کرد آن را به باربری‌ها می‌سپاریم.
نام این محموله‌ها خرده بار است. یکی دیگر از دلایل آن افزایش هزینه حمل و بهای تمام‌شده کالای خریداری‌شده برای خریدار است. به چند کارتن در ابعاد مختلف یا طاقه‌های پارچه همچنین تعدادی کیسه که حاوی کالایی است نمونه‌هایی از خرده بار محسوب می‌شود. خریداران این بارها معمولاً اشخاصی هستند که جهت مصارف شخصی و یا جهت فروش به مشتریان آن را سفارش داده‌اند.
خرده بار ازآن‌جهت حائز اهمیت است که هزینه تمام‌شده محصول خریداری‌شده کمتر می‌شود؛ ارسال آسان و بدون دغدغه و دسترسی سریع و راحت را می‌توان از مزایای خرده بار نام برد. جهت بهتر شدن صنعت حمل‌ونقل و فضای رقابتی آن تعداد زیادی باربری در حوزه خرده بار تأسیس‌شده است که یکی از معروف‌ترین خوش‌نام‌ترین باربری‌های خرده بار باربری رهپاک است. این موسسه باربری به اسم خرده بار رهپاک در بین مشتریان خود شناخته می‌شود هر یک از این باربری‌ها به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم با چند صد نفر در تعامل بوده و یک گردش اقتصادی قابل چشم‌گیری را ایجاد نموده است.
ارکان اصلی یک باربری
متصدیان باربری یکی از ارکان اساسی در موفقیت هر باربری می‌باشد. به‌نوعی متصدیان در جذب مشتری و خوش‌نامی هر باربری مؤثر است. خواسته فرستنده خرده بار از متصدیان هر باربری، کاهش هزینه حمل بار و ارسال به‌موقع به مقصد می‌باشد. به‌بیان‌دیگر اگر این دو عامل در هر باربری رعایت شود ناخودآگاه آن باربری در اولویت مشتریان قرارگرفته می‌شود. پس متصدی معرف و نردبان ترقی هر باربری می‌باشد.
متصدی حمل‌ونقل جاده‌ای کسی است که دریافت و ارسال بار توسط خودروهای حمل‌ونقل را بر عهده می‌گیرد… ازآنجایی‌که امروزه جابه‌جایی کالاهای برون‌شهری امری تخصصی است، افراد نمی‌توانند شخصاً مبادرت به این امر کنند و ازاین‌رو ناگزیرند به متصدیان حمل که درزمینه حمل‌ونقل جاده‌ای تخصص دارند، مراجعه کنند. همان‌گونه که اشاره شد، امروزه افراد ناگزیر از مراجعه به متصدیان حمل هستند. از طرف دیگر، این متصدیان بعضاً هزینه‌های قابل‌توجهی درازای خدمتی که ارائه می‌دهند دریافت می‌کنند. ازاین‌رو مراجعه‌کنندگان به این اشخاص انتظار دارند که از کالای تجاری که در اختیار متصدیان حمل قرار می‌گیرد، مراقبت لازم به عمل بیاید و سالم به مقصد برسند.
به همین دلیل تعیین مبنایی مناسب برای مسئولیت متصدیان حمل‌ونقل بسیار مهم است؛ تا ضمن تأمین منافع مراجعه‌کنندگان و حفظ سلامت مرسولات، به‌قدری سخت‌گیرانه نباشد که تمایل متصدیان برای انجام‌وظیفه را کاهش یا بهای خدمت آن‌ها به طرز فزاینده‌ای افزایش یابد.
شرکت حمل‌ونقل رهپاک با بکار گیری متصدیان مجرب درزمینه حمل کالای تجاری به‌صورت خرده بار وعده بار این کار را برای مشتریان آسان‌تر نموده است. معمولاً دغدغه شرکت‌ها و کسب‌وکارها درزمینه حمل‌ونقل سرعت و قیمت مناسب و سالم رسیدن کالاست. معمولاً همه شرکت‌ها از بیمه مسئولیت بار که طرف قرارداد آن‌ها می‌باشد استفاده می‌کنند.
شرکت حمل‌ونقل رهپاک برای آسان‌سازی و کنترل بهتر و رضایت‌مندی بیشتر برای هر یک از استان‌ها یک متصدی استخدام نموده است. متصدی هر استان موظف است که نمایندگان خود را در شهرستان‌های هر استان در اختیار گرفته خود را طی یک قرارداد رسمی معرفی کند.
شروع کار متصدی:
متصدی در شروع کار خود بایستی انبارها را تحویل گرفته و افراد موردنظر خویش را استخدام نماید. گروه متصدی شامل تعدادی انبار دار-بیجک زن-دفتر دار امور اداری و تعدادی راننده در اختیار است.
برای درک بهتر این مسئله به مثال توجه کنید:
شخصی از شرکت الف جهت ارسال به استان اصفهان به باربری مراجعه می‌کند. انباردار متصدی کالای ارجاعی را تحویل گرفته و ازلحاظ تعداد و سالم بودن کالا اطمینان حاصل می‌نماید. اشخاصی که کالاها را از انبارها یا محل ارسال فرستندگان به باربری‌ها حمل می‌کنند؛ وسایل حمل‌ونقل درون‌شهری نامیده می‌شوند به‌عنوان‌مثال وانت‌بار و نیسان بار و …
قوانین داخلی اکثر شرکت‌های حمل‌ونقل انجام خدماتی از قبیل پس کرایه-پیش کرایه- پرداخت شهری و بیمه بار که در بالا اشاره‌شده و صدور بارنامه جهت ارسال بار می‌باشد.
پیش‌کرایه
پیش‌کرایه به مبلغی گفته می‌شود که فرستنده بار آن را به متصدی حمل‌ونقل پرداخت‌نموده و مشتری هیچ‌گونه هزینه‌ای در مقصد پرداخت نمی‌کند.
پس‌کرایه به مبالغی ازجمله هزینه حمل –هزینه بارگیری-هزینه بیمه و سایر هزینه‌ها گفته می‌شود که مشتری آن را در مقصد پرداخت می‌نماید.
هزینه شهری جزئی از هزینه پس‌کرایه می‌باشد که متصدی آن را پرداخت می‌نماید.
به‌عنوان‌مثال باری که توسط فروشندگان به باربری‌ها ارسال می‌شود، هزینه ارسال کالا از محل ارسال کالا تا باربری را صاحب کالا پرداخت می‌کند. رانندگان حمل بار شهری جهت دریافت مبلغ شهری به متصدی رجوع نموده و این هزینه را متصدی در هنگام تحویل کالا در مراکز تخلیه بارها از مشتری دریافت می‌نمایند.
پس از جمع‌آوری کالاهای تجاری از سطوح مختلف ازجمله بازار انبارها و…، نوبت به متصدی میرسد. متصدی حمل‌ونقل با صدور صورتحساب و صدور بارنامه اقدام به ارسال محموله‌ها به شهرستان‌های استان موردنظر می‌کند.
در این زمان بار به مقصدهای موردنظر ارسال‌میشود. همان گونه که در بالا اشاره شد، گروه مراکز تخلیه بار در شهرستان‌ها شامل متصدی تخلیه بار، تعدادی انباردار، کارگرها و متصدی امور اداری و… میباشند. این افراد که پس از تخلیه بار و تماس با گیرندگان کالای موردنظر را با تطبیق مدارک شناسایی و رسید تحویل مشتری داده می‌شود.
خدمات تخلیه بارها
تخلیه بارها معمولاً به‌غیراز تخلیه کالا و تحویل آن‌ها در مراکز تخلیه، گاها حمل بار را تا درب کارخانه‌ها و مغازه‌ها و حتی درب منازل مشتریان نیز بر عهده می‌گیرند،که هزینه‌ای مجزا دارد. همچنین گاها مشتریان از کالای خریداری‌شده رضایت نداشته و بار را مرجوع نموده و توسط همان باربری به محل فروشندگان عودت می‌دهند.